Σιλανίων

Αθηναίος γλύπτης του 4ου αι. π.Χ. Ανήκε στην αττική σχολή της πλαστικής παρόλο που από ό,τι φαίνεται η οικογένεια του είχε έρθει στην Αθήνα από τα Μέγαρα. Σύμφωνα με μαρτυρίες του Πλίνιου, ήταν αυτοδίδακτος. Από τα έργα του εκείνο που χρησίμευσε για τη μελέτη της καλλιτεχνικής του προσωπικότητας είναι το άγαλμα του Πλάτωνα, που αφιέρωσε στην Ακαδημία ο Πέρσης Μιθριδάτης, μαθητής προφανώς του μεγάλου φιλόσοφου. Το περιφημότερο από τα πορτραίτα που έκανε ο Σ. είναι το άγαλμα της θρυλικής ποιήτριας της Λέσβου Σαπφούς, που τοποθετήθηκε αρχικά στο πρυτανείο των Συρακουσών και εξαιτίας της μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας του, μεταφέρθηκε τον 1o αι. π.Χ. στη Ρώμη από το Ρωμαίο διοικητή Βέρρη. Σ’ ένα λόγο του εναντίον του Βέρρη, ο Κικέρωνας εξύμνησε το έργο αυτό σαν τέλειο και περίτεχνο, που θα επιθυμούσε να το έχει όχι μόνο ο κάθε ιδιώτης αλλά οποιοδήποτε έθνος. Εξάλλου, ο Σ. είχε φιλοτεχνήσει ένα άγαλμα της Βοιωτής ποιήτριας Κόρρινας, για λογαριασμό πιθανότατα της ιδιαίτερης πατρίδας της Τανάγρας, καθώς και ένα άλλο του σύγχρονου του γλύπτη Απολλόδωρου, στην έκφραση του οποίου είχε αποτυπώσει το θυμώδη χαρακτήρα του. Στην Ολυμπία είχαν τοποθετηθεί τρεις χάλκινοι ανδριάντες αθλητών, που είχε κατασκευάσει ο ίδιος. Ο ένας παρίστανε το διάσημο πολλές φορές νικητή σε αγώνες πυγμαχίας Σάτυρο τον Ηλείο, του οποίου το κεφάλι πιστεύεται ότι είναι το θαυμάσιο χάλκινο κεφάλι γενειοφόρου αθλητή που βρέθηκε στις ανασκαφές της Ολυμπίας και που σήμερα βρίσκεται στην αίθουσα του Εθνικού Μουσείου της Αθήνας. Οι άλλοι δύο παρίσταναν το νεαρό Μεσσήνιο πυγμάχο Τελέστα και κάποιον Δαμάρετο. Ο Σ. φιλοτέχνησε και αγάλματα ηρώων και θεών, όπως το άγαλμα του Θησέα, του Αχιλλέα κλπ. Αξιόλογο θεωρείται επίσης ένα έργο του που παριστάνει την ετοιμοθάνατη Ιοκάστη, μητέρα και σύζυγο του Οιδίποδα. Στο πρόσωπο της ο καλλιτέχνης είχε αναμείξει ασήμι με χαλκό για να αποδόσει την ωχρότητα του θανάτου. Σήμερα επικρατεί η άποψη ότι ο Σ. ήταν ένας από τους κυριότερους εκπρόσωπους της τάσης για την επιστροφή της τέχνης στις απέριττες, αυστηρές μορφές και αρχές της τής τέχνης του 5ου αι. Έγραψε μάλιστα και ένα βιβλίο για τη συμμετρία. Χάλκινο κεφάλι Σάτυρου, έργο του γλύπτη Σιλανίωvα (Αθήνα, Αρχαιολογικό Μουσείο).